Zapraszamy na kolejne wydarzenie w ramach cyklu Spotkania Mistrzowskie Instytutu Socjologii UJ – serii spotkań on-line z wybitnymi przedstawicielkami i przedstawicielami życia naukowego w Polsce i na świecie.
W czwartek 17 grudnia 2020 r. (czwartek) o godz. 18:00 wykład wygłosi profesor Ewa Łętowska, spotkanie odbędzie się #online na platformie MsTeams. LINK do spotkania: https://bit.ly/2WdHSGE
Kilka słów o wykładzie od prof. Ewy Łętowskiej:
Prawo jest zjawiskiem normatywnym, mówi „jak ma być”. U swej genezy powstaje jako tekst uchwalony przez parlament. Ale jest to instrument żyjący - uchwalone i „wypuszczone w świat” – zmienia się pod wpływem tych, którzy je stosują i którzy swoją interpretacją nadają mu inną postać lub znaczenie. To zjawisko normalne, w pewien sposób zamierzone i pozostające – do pewnego stopnia – pod kontrolą. Niekiedy jednak spod kontroli się wymyka i wtedy prawo staje się przedmiotem interesownej manipulacji.
Jedno z najbardziej rozpowszechnionych złudzeń dotyczy relacji tekst prawa – rzeczywistość. To idealizujące złudzenie (któremu niestety, także ulegają nauczający prawa) rzutuje na nieadekwatność metod, przy pomocy których chce się badać rzeczywistość ukształtowaną przez prawo (zawodność wywiadu, gdy chce się badać coś, ma pozostać w ukryciu; zawodność badań prowadzonych w oparciu o orzecznictwo sądowe). W konsekwencji wnioski optymalizacyjne będą oparte o fałszywy fundament, a ocena rzeczywistej relacji prawo-rzeczywistość pozostaną nierozpoznane.
Jak odróżniać prawo od jego zmanipulowanego, nierozpoznanego artefaktu? Jaką rolę odgrywa tu spór o aksjologiczny paradygmat: czy prawo ma być mieczem w ręku silniejszego, czy też tarczą służącą słabszemu.
Ewa Łętowska – prawniczka, profesor dr hab., dr h.c. (multi); członkini rzeczywista PAN, członkini czynna PAU, pierwsza Rzecznik Praw Obywatelskich (1988-1992), sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego (1999-2002) i Trybunału Konstytucyjnego (2002-2011). Specjalizuje się w prawie cywilnym, konstytucyjnym, prawach człowieka. Autorka kilkuset publikacji naukowych. Zajmuje się także eseistyką i popularyzacją, a także pisuje o muzyce poważnej. Sama za najbardziej znaczące (z różnych względów) pozycje w ostatniego dwudziestolecia swej pracy uważa:
- Zbieg norm w prawie cywilnym, Warszawa 2002; Prawo umów konsumenckich, Warszawa 1999 (nagrody im. L. Petrażyckiego, nagroda naukowa im. M. Kopernika);
- Europejskie prawo umów konsumenckich, Warszawa 2004;
- „Multicentryczność” systemu prawa i wykładnia jej przyjazna [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005;
- Nieodzowność wykładni dynamicznej przy ocenie reżimu prawnego Kościelnej Komisji Majątkowej (przyczynek do braków w metodach prawniczej analizy problemu) [w:] Prawne granice wolności sumienia i wyznania, red. i wstęp R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski, L. Kondratiewa-Bryzik, Warszawa 2012;
- Odpowiedzialność Kościoła za szkody wyrządzone przez księży, „Państwo i Prawo” nr 3/2015, s. 6-20;
- Prawo – miecz czy tarcza? [w:] Filozofia prawa. Normy i Fakty, red. J. Hołówka, B. Dziobkowski, Warszawa 2020.
Organizator:
Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Współorganizatorzy:
Interdyscyplinarne Centrum Analiz Społeczno-Prawnych UJ
Sekcja Socjologii Prawa Polskiego Towarzystwa Socjologicznego
fot. w miniaturze Agencja Gazety